“Ik wil graag begraven worden, maar ik hoef daarvan niks te weten. Dat is voor jullie.” Dat zijn nog al wijze woorden van Tobias. Mijn twaalf jarige zoon met een progressieve hersenstamtumor, die weet dat het einde nadert. We kijken natuurlijk wel op de site van de begraafplaats. Maar het geeft geen antwoord op de vraag: hoe gaat zijn graf en omgeving eruit zien?
Pas nadat Tobias overleed maakten we een afspraak. Maar wat we konden verwachten…. geen idee.
Begraafplaats.
“We moeten kijken. Niet op internet. Maar live.” zei Ellen stellig. “Anders krijg je geen gevoel erbij. En dat moet.”
Ellen is uitvaartadviseur (klik hier voor haar website), speciaal voor kinderen. Tegen een vast tarief met een maximum.
Ze loodst ons door het hele traject heen.
Hebben we zin om naar graven te kijken? Nee. We zijn met hele andere dingen bezig. Uitblazen. Steun zoeken. Hangen op de bank. Huilen. Beetje kletsen. Maar in beweging komen, om een plek op de begraafplaats te zoeken…. #pfoe.
Come on, stap voor stap.
Ook voor een goede plek.
Kranenburg.
Het is belangrijk om te kijken. Het moet een plek zijn, die goed voelt. Maar hoe bepaal je dat?
De begraafplaats heet Kranenburg. Eén van de grootste begraafplaatsen van Nederland. We hebben wel wat dingen op internet gelezen, maar we krijgen er nauwelijks beelden bij. Dus gaan we langs.
Marinus.
Marinus wacht ons op. Hij heeft een lang en dun voorkomen. Het zwarte pak past eigelijk net niet. Nèt te groot. Zonder het zeker te weten zien we gewoon dat hij het vlak voor onze afspraak even heeft aangetrokken. We lopen iets verder en we zien de bevestiging dat ie zich snel heeft omgekleed. Een beetje achteraf maar nog net zichtbaar ligt z’n werkkloffie.
Prachtig.
Wandelen van graf tot graf.
Hij leidt ons rond. Om er een gevoel bij te krijgen. Eerst een oud gedeelte. Overal zijn lege plekken. Op sommige plekken staat een bordje of de nabestaanden even contact op willen nemen met de beheerder. Het oude gedeelte kenmerkt zich door hoge grote bomen. Prachtig. Als een symfonie van Rachmaninov met lange noten. In het oude gedeelte zitten nog al wat regels aan de graven. Vorm. Lettertype. Kleur.
Niks voor ons.
We lopen verder. Beetje kletsen, koetjes en kalfjes. De omgeving verandert. Het wordt open en glooiend. Waterpartijen. Vogels. Vergezichten. En veel variatie in de graven.
Sommige gedenkstenen hebben foto’s. Er staan bloemen. Persoonlijke herinneringen. Kindertekeningen. Kaarsjes die niet uit kunnen. Of lampjes die op kaarsjes lijken, die niet uit gaan.
Ook hier weer zijn verschillende lege plekken.
Kindergraven.
“Ik wil jullie ook even de kindergraven laten zien.” zegt Marinus in z’n net-niet-zwarte-pak. We lopen een bocht om. In één woord: uiterstpersoonlijk. Windmolens, lego, ballen, ballonnen. Het is bont.
Hier hoeven we niet over na te denken.
We lopen verder.
Reeënkeutels.
We gaan de volgende laan in. Beukenhaag aan de achterkant. Ruime graven. Volwassenen van alle leeftijden. En volop zon. “Het lijkt wel een beetje op een recreatieplas, met zo’n haag.” zegt Evelien tegen mij. En er is nog ruimte. Als we die kant oplopen liggen er reeënkeutels.
Dat zou Tobias prachtig gevonden hebben, bezoek van reeën.
“Hier is plek.” zegt de man met het nèt-niet-zwarte-pak. Er kunnen zeker nog 5/6 graven naast. “Is dit wat?” vraagt Marinus. We willen wel aansluitend. “Ik kan hier een mooie boom plaatsen.” vult hij aan. Hij noemt een aantal soorten op.” Het lijkt alsof hij dit zo even doet. Even een boom er tussen. We kijken over onze schouder, maar tussen de graven in de omgeving is geen boom te ontdekken.
“Doe maar.” zeg ik.
Drie kisten diep.
Dan zegt ie; “hebben jullie meer kinderen?”
“Zeker” zeggen we.
“Wat we kunnen doen is dat we drie kisten diep graven. Daar kunnen jullie ook begraven worden. Dan hoeft jullie dochter daar nooit meer over na te denken en is het geregeld. Als jullie overlijden dan kunnen in hetzelfde graf.” zegt ie.
“Ah-ha. Dat doen we” besluiten we.
Het was ons allang helder. Voor het kiezen van een graf moet je gaan kijken hoe het er uitziet.
Financien.
Je kunt dus kiezen hoe lang je het graf wil. Tien. Twintig. Dertig. Veertig. Vijftig jaar. Of voor onbepaalde tijd. Daar hangt dus een verschillend prijskaartje aan. Waarbij voor onbepaalde tijd het duurst is.
In het eerste jaar kun je je keuze nog veranderen zonder extra kosten te maken. Liquide technisch was dat dus handig. We deden het als volgt;
- In eerste instantie betaalden we voor tien jaar (rond 700€).
- In tweede instantie toen we genoeg financiële middelen hadden betaalden we de rest van het bedrag. Wel binnen het jaar.
En nu?
We gaan wekelijks. Als moment. Even kletsen. Of verdrietig zijn. Af en toe ligt er een bos bloemen of een kaartje van iemand die hem ook mist. En als we het nodig hebben gaan we vaker.
Samen of alleen.